Orjinal dilinde 1997 yılında yazılmış, 2005 yılında İnkilap kitabevi tarafından türkçe olarak yayınlanmış “Büyük Satranç Tahtası”, bir süper güç haline gelmiş olan Amerika’nın o tarihten itibaren 15 yıl içerisinde nereye geleceğini çok isabetli bir şekilde tahminlemiş bir strateji kitabı.
Kitap Avrasya’da yer alan tüm oyuncuları tek tek başarılı bir şekilde analiz ederek geleceği hakkında bazı öngörülerde bulunmuş. Kitapta ABD, Rusya, Çin, Türkiye, Iran, Ukrayna, Türki Cumhuriyetler ve Japonya’nın ülke bazında jeostratejik analizlerini bulabiliyorsunuz.
Brzezinski, Türkiye ile ilgili olarak, “Üstelik, Türkiye’nin kendisi bölgedeki etnik çatışmaların kısmi kurbanı olabilir. 65 milyonluk nüfusun büyük çoğunluğu Türklerden oluşsa da, %20’si ve belki daha fazlası Kürt’tür. Ülkenin doğu bölgesinde yoğun olan Türkiye Kürtleri, Irak ve Iran Kürtlerince ulusal bağımsızlık mücadelesine sürüklenmişlerdir. Türkiye’nin genel yönelimine dair herhangi bir iç gerilim, şüphesizdir ki Kürtleri ayrı ulusal statü için daha şiddetli baskı yapmaya cesaretlendirecektir.”. Rusya ile ilgili “Yetmiş beş yıllık komünist yönetim Rus halkı üzerinde eşi görülmemiş biyolojik zarar meydana getirmişti. En yetenekli ve girişken bireylerinin milyonlarcası Gulag’da öldürülmüş veya sindirilmişti.” Avrupa ile ilgili “Gerçekten de Avrupa’nın giderek karşı karşıya kaldığı sorun, ekonomik canlılığın altını oyan ve aşırı derecede yük olan sosyal destek sistemidir.” yorumlarını yapmış.
Kitap özetle Amerika’nın jeostratejik hamlelerini tahminlemiş ve küresel güç olmaya giden yolda “Askeri, Ekonomik, Teknolojik ve Kültürel” olarak en üstün durumunu korumak durumunda olduğunu belirtmiştir.
Kitap ilk bölümünde birkaç eski imparatorluğu dahi analiz etmiş, Roma-Moğol-Çin gibi imparatorlukların ortak noktalarını ve bunların sonunu getiren konuların ne olduklarını yazmış. Mesela Roma için “Kültürel Bozulma, Siyasi bölünme, ve Enflasyon”romanın sonunu getiren sebeple olduğunu yazmış.
Avrupada Fransa ve Almanyanın kritik önemine dem vuran yazar, bu iki oyuncuyu pasifize etmeden avrupaya hükmetmenin mümkün olamayacağını olası Rus-Fransa veya Rus-Almanya yakınlaşmalarından bahsetmiş.
Eğer strateji ve politika ile ilgileniyorsanız, bu kitabı okuyabilirsiniz.
(tavsiye için Evren Özatay’a teşekkürler)
Misel Aji'nin Dünyası 