Süpertahmin – (Philip Tetlock Dan Gardner)

Bu hafta Optimist tarafından yayınlanan Süpertahmin kitabını okudum. Açıkcası kitabı biraz internetteki referanslarına bakarak almıştım ancak genel itibari ile biraz beklentimin altında kaldığını belirtmek durumundayım. Kitap dünya üzerinde bulunan Süpertahmincileri ve tahminleme konusunu ele almaktadır. Çeşitli olaylar üzerinde sürekli olarak tahminde bulunan ve bu tahminlerinde oldukça da başarılı olan kişiler üzerindeki araştırmaları yazar bir kitap içerisinde toparlamış.

Kitapta nasıl tahminleme yapıldığına ve nelerin kritik olduğuna odaklanan yazar bazı önemli noktalara dikkat çekiyor. Benim aklımda kalan en önemli nokta Süpertahmin’cilerin sürekli olarak tahminlerinde güncelleme yaptıkları oldu. Yeni bir bilgi geldiği anda süper tahminciler güncelleme yapmaktan hiç çekinmiyorlar ve yeni bilgilerin ışığında tahminlerini gerekiyorsa tam zıttı bir şekilde değiştiriyorlar. (burada önemli olan nokta bir fikre bağlı kalınmaması ve tahminin yanlış olabileceği fikrini de doğru olabileceği fikri kadar benimsemektir.) Bunun dışında kararı alırken aşırı tepki verilip verilmediğine de bakılması gerektiğini iletiyor yazar. Buna örnek olarak durum değiştiği zaman ve yeni bir bilgi geldiği zaman bu bilgiyi ne kadar önemsendiğinin iyice araştırılması gereklidir. Yeni gelen bilginin aşırı uçlarda tepkiler ile değerlendirilmesi (pozitif veya negatif) sonucu etkileyen başka bir etken. Uzmanlık gerektiren bir alanda tahminleme yapmak için ise dikkatli olunmalı ve uzmanlara mutlaka danışılmalıdır.

Kitapta en çok hoşuma giden kısım Fermi-lemek kısmı oldu. Bölüm “İşte size tahmin turnuvasında kesinlikle sorulmamış bir soru: Şikago’da kaç tane piyano akortçusu vardır?”  sorusu ile başlıyor. Bu soruya cevap verebilmenin neredeyse imkansız olduğunu düşünenlerden iseniz bölümü biraz okumaya başladığınızda aslında iyi bir tahminleme sistemi ile ne kadar da gerçek rakama yaklaşabileceğinizi anlıyorsunuz. Burada yazar sorunu küçük sorulara bölerek yola çıkıyor. Şikago’daki piyano sayısı, piyanoların yılda kaç kez akort edildiği, bir piyanoyu akort etmenin ne kadar sürdüğü, ortalama bir piyano akortçusunun yılda kaç saat çalıştığı gibi alt ve daha tahmin edilebilir sorulara cevaplar tahminleyerek sonunda 63 piyano akortçusu olduğunu tahmin ediyor. (Aslında gerçek rakam 83 ancak bu zor soru için hiç fena bir cevap sayılmaz!)

Kitap bence tahminleme konusu üzerine kafa yordurması açısından faydalı bir kitap ancak konunun biraz fazla uzun yazıldığını düşünüyorum. Bu konuya gerçekten meraklı kişilerin okumasını, bu kadar meraklı olmayanların internet üzerinden bir detaylı özetini okumalarını tavsiye ederim.