1.4 milyar civarındaki nufüsü ile Çin dünyanın en büyük nüfusüna sahip ülkesidir. Çin denildiği zaman genelde akla ya nüfusu ya da fabrikaları gelmektedir. Hatta Çin için “dünyanın fabrikası” da denmektedir. Dışarıya ciddi biçimde kapalı ve internet erişiminin ciddi bir biçimde devlet kontrolünde olduğu Çin’in aslında biraz da internet tarihçesi sayılabilecek ve Alibaba’nın kuruluş hikayesini anlatan Duncan Clark’ın yazdığı ve CEOplus yayınevi tarafından 2016 yılında yayınlanan Alibaba – Jack Ma’nın Evi kitabını geçen haftalarda okudum.
Kitap, Jack Ma’nın Alibaba öncesi hayatını anlatarak başlıyor. Bir websitesi işine girmeden önce Jack öğretmenlik, turist rehberliği, devlet dairesinde bir görev gibi farklı görevlerde yer alıyor. O dönemde ingilizce biliyor olması onun için çok büyük bir avantaj oluyor. İngilizce bilmesi sebebiyle bir misafir ağırlanması gerektiğinde hep Jack bu konuda görevli oluyor ve kendisi için çok değerli olacak bir network geliştirmeye başlıyor.
Bir gün Amerika’ya yaptığı bir ziyarette internet ile tanışan Jack, arkadaşından bilgisayarı alıp internet üzerinde “bira” kelimesini aratıyor. Çıkan sonuçlarda bir çok ülkenin birasının tanıtımının yapılmasına rağmen Çin ile ilgili hiç bir yazının bulunmamasına hayret ediyor. Daha sonradan internet üzerinde Çin ile ilgili içeriğin neredeyse yok denebilecek kadar az olduğunu farkediyor. Bunun üzerinde ülkesine döndüğü zaman China pages adında bir girişim yapıyor. Sarı sayfalar tadında bir listeleme sitesi olan bu sayfa ile Jack aslında başarısız da olsa bir girişim tecrübesi yaşamıştır. Ancak hisse satışı, yönetimin el değiştirmesi vb. bir çok sıkıntıdan sonra bu girişimin ilerlememesine karşın Jack Alibaba öncesi güzel bir deneyim kazanma şansı bulmuştur.
Jack kitapta dekanlık bile önerilse aslında mutlu olmayacağını ve internet denen hızla gelişen bir teknolojinin içerisinde yer almamanın onu çok mutsuz edeceğini iletiyor ve girişimciliğe de bu sebeple girmek istediğini belirtiyor. Daha sonra Alibaba girişimini kuran Jack başarıya giden yolda ilk adımı atmış oluyor. Alibaba’nın arkasından Taobao girişimini kuran Jack, eBay ile bu kulvarda sıkı bir mücadeleye giriyor. eBay’in yapmış olduğu tarihi hatalar (server’ın amerikaya taşınması, site tasarımının avrupai bir biçimde değiştirilmesi vb. gibi) eBay’in bu pazarda nakavt olmasına ve Taobao’nun zirveye oturmasına yol açıyor.
Internet balonu içerisinde Alibaba’nın ayakta kalması, yahoo satınalması gibi daha onlarca detay konu kitap içerisinde anlatılmaktadır.
Bence Jack Ma’dan öğrenilecek ilk ders asla pes etmemek ve her zaman çıkış yolu için çabalamaya dikkat etmektir. Kitapta inanılmaz zorluklar ile mücadele ettiğini ancak hiçbir zaman pes etmediğini gözlemliyoruz. Ayrıca bir organizasyonda baştan itibaren konulan bir vizyonun ve buna uyacak ekibin ne kadar önemli olduğunu gözlemleyebiliyoruz. Ayrıca güçlü yanınızı bilmenin ne kadar önemli olduğunu ve kiminle mücadele ederken nasıl bir strateji izlemeniz gerektiği konusunda çok net olmanız gerektiğini de kitap defalarca vurguluyor. Bununla ilgili olara Jack “eBay okyanusta köpekbalığı olabilir, ama ben de Yangtze Nehri’ndeki timsahım. Okyanusta kapışırsak biz kaybederiz, ama nehirde kapışmamız durumunda kazanan biz oluruz” sözünü de söylemiştir.
Kitaptan altını çizdiğim bazı cümleler,
- Jack daha sonraları, “Çin’de öğrendiğim her şey, Çin’in dünyanın en zengin ülkesi olduğuydu” demişti. “Avustralya’ya vardığımda durumun bambaşka olduğunu gördüm ve değerlendirme yapmak, düşünmek için insanın kendi aklını kullanması gerektiğini anlamaya başladım.”
- Parayı ihtiyacın olmadığında topla. İhtiyaç duyduğunda para aramaya çıkma, çünkü çok geç kalmışsın demektir.”
- Bazıları sermayenin gücünün muazzam olduğunu sermayenin başlı başına bir güç olduğunu söylüyor. Ama gerçek güç o sermayeyi kontrol eden insanların gücüdür. Muazzam olan insan gücüdür. İşadamlarının gücü tükenmez.
Kitapta buraya yazılabilecek yüzlerce detay var ancak yazıyı belirli bir uzunlukta bırakmak adına hepsini buraya eklemiyorum. Ben kitabı keyifle okudum, kitap bana Çin’de internet gelişimini ve bazı enteresan dönüm noktalarını öğrenme fırsatı sundu. Eğer bu konular ile ilgili iseniz mutlaka okumanızı tavsiye ederim.
Misel Aji'nin Dünyası 