100 Yıllık Yaşam (Lynda Gratton – Andrew Scott)

“Biz, insanların boş zamanları değerlendirmeye yönelik düşünme biçimlerinde temel bir değişim yaşanacağına inanıyoruz.”

Geçen hafta Scala Yayıncılık tarafından yayınlanan ve Lynda Gratton & Andrew Scott tarafından yazılmış “100 Yıllık Yaşam” kitabını okudum.

Kitap aslında hepimizin bildiği çok basit bir öngörü ile başlıyor. Yıllar geçtikçe, tıp alanındaki ilerlemeler ve başka etkenlerin etkisi ile (daha dengeli beslenme, spor yapma vb.) hayatı eskiye kıyasla daha uzun yaşayabiliyoruz. Şu anda bunu çok fazla hissetmesek bile ki kitapta bunu yazar “1914 yılına geri dönersek, o yıl doğmuş birinin 100 yaşına kadar yaşama olasılığı yüzde 1 idi. Tam da bu yüzden bugün etrafınızda 100’lü yaşlarda birini görmekte zorlanıyorsunuz.” cümlesi ile anlatıyor. Ancak bundan sonraki süreç için durum bundan biraz daha farklılaşıyor. 1840’dan bu yana insan ömrü her yıl ortalamada 3 ay uzamış. Yani kaba bir hesap ile ortalama ömür her 10 yılda bir 2-3 yıl uzuyor demektir.

Ömür beklentisi 60-70 yaş iken 3 fazlı hayat modeli normal bir şekilde işleyişini sürdürmekte idi. (Eğitim – Çalışma (20-25 sene) – Emeklilik(15-20 sene)) Ancak ömür uzamaya başladığı zaman ve ortalama tahmini ömür 90 üzerine çıkmaya başladığı zaman bu 3 fazlı yaşam modeli ciddi anlamda sekteye uğrayacak gibi duruyor. Yazar burada 30 senelik bile bir çalışma hayatına sahip olsanız yaklaşık 40 sene kadar emekli kalabileceğinizi iletiyor. Bu 30 senelik çalışma hayatı içerisinde 40 seneyi geçindirecek kadar bir birikim yapmanız ve aynı zamanda çalışırken ki ihtiyaçlarınızı da karşılayabilecek kadar kazanmanız gerekiyor. İşte bu noktada yazar eski yaşam modelinin artık işe yaramayacağını ve yeni çok fazlı bir yaşam modeline geçiş olacağı öngörüsünü bizler ile paylaşıyor.

2000 senesinde doğmuş ve yaklaşık 95 yaş tahmini yaşam süresi olan birisini ele alalım. 25 yaşında iş hayatına girdiğini düşündüğümüz zaman 35 sene çalıştıktan sonra (ki bu kadar süre iş hayatında kalabilmek bile büyük bir başarı!) 60 yaşında emekli olduğunda 35 sene daha yaşamayı fonlaması gerekiyor. Burada en büyük tehlikelerden birisi kişilerin almış olduğu eğitimlerin artık hızlı değişen dünyada kısa bir sürede demode kalması ve bir süre sonra işlevi olmayan kimselere dönüşmesidir.

Yazar kitapta bir felaket senaryosu çizmekten çok yaklaşan bu büyük probleme hazırlıklı olmak için alternatif hayat senaryolarını okuyucular ile paylaşıyor. Artık kişilerin her 10 senede bir tekrardan eğitim kurumlarına geri döneceğini ve kendilerini güncel bilgiler ile donatıp tekrardan iş hayatına döneceklerini yazar tahmin ediyor. Ayrıca bunun yanında artık insanların sadece iş değil, sektör değişimi de yapacaklarını tahmin ediyor.

Sadece maddi değil manevi yatırımlarında hayatta artık çok daha önemli olacağını çünkü 95 seneyi bir insanın kesinlikle manevi destek olmadan iyi bir şekilde geçiremeyeceğinin altını çiziyor. İnsanların artık geçirdiği dönemlerde kendilerini maddi ve manevi olarak ne kadar beslediklerini ciddi bir şekilde düşünmeleri gerekiyor. Bir dönemde kendisini manevi ve maddi beslemedikleri takdirde hayatın ilerleyen dönemlerinde mutlaka bir şekilde bunun geri dönüşü olacağının altını çiziyor.

Aslında bu konu çok fazla konuşulan ancak üzerinde neredeyse hiç planlama yapılmadan “her iş olacağına varır” mantığı ile hareket edilen bir konu ve açıkçası bu kitap beni bu konuda ciddi bir şekilde düşünmeye sevk etti.

Kitabı mutlaka okumanızı öneririm,

Kitaptan altını çizdiğim bazı cümleler,

• … Dinlenme ve canlanma zamanını, kendini yenileme/baştan yaratma zamanına dönüştürmüş durumda.
• Keşif evresi, günlük yaşamdan ve günlük deneyimlerden sıyrılmakla başlar.
• Uzmanlaşma önemli ve gerekli; ayrıca önemi hızla artan bir alanda uzmanlaşıldığında değerli de olabilir. Asıl bilmece, uzun bir mesleki kariyerde tek bir uzmanlığın verimliliği desteklemeye yetmeyecek görünmesi. Dahası, teknolojideki kükreyişin ışığında, her uzmanlığın eskime ve zamanının gerisinde kalma riski yüksek.
• İleriye bakmak her zaman akıllıcadır, fakat görebileceğinizin ötesine bakmak zordur. (Winston Churchill)
• Biz, insanların boş zamanları değerlendirmeye yönelik düşünme biçimlerinde temel bir değişim yaşanacağına inanıyoruz.