Geçen hafta 2012 yılında Nate Silver tarafından yazılmış 2018 yılında Epsilon yayınevi tarafından “Sinyal ve Parazit” adıyla yayınlanan kitabı okudum. Kitap beyzbol, hava durumu, politik tahminler, poker, satranç vb. konular üzerindeki bizlerin ve bilgisayarların tahminleme kapasitemiz üzerine bir tahminleme araştırma kitabıdır. (Tahminleme konusu ilginizi çekiyorsa daha önce bu konu ile ilgili Süpertahmin kitabını okumuştum.)
Hepimiz her gün binlerce veri noktasına maruz kalıyoruz. Bu veri noktalarını genel olarak bir şekilde yorumlayarak elimizden gelen en iyi tahminleri yapıyoruz. Kitap genel olarak gürültülü bir veri seti içerisindeki sinyal’i bulmanın aslında ne kadar zor olduğunu, gerçek dünyada inanılmaz bir yoğunlukta gürültüye maruz kaldığımızı ve aslında en iyi tahminin (Bayesyen yaklaşım) sürekli olarak bir tahmin yapıp onları her yeni veri seti ile güncellediğimiz zaman ortaya çıktığını anlatıyor.
Kitap İngiliz istatistikçi Thomas Bayes tarafından ortaya konulan Bayes teoremi diye bir kavramdan bahsetmektedir. Bu teorem bir tahmin yapbilmek için herhangi bir olayın başlangıç koşulunun dikkate alınması, ve daha sonra gerçekleşmesini beklediğimiz olayların tahmini olarak gerçekleşme oranlarının hesaba katılarak toplam bir olasılık elde etmeyi amaçlar. Burada en büyük sıkıntılardan bir tanesi başlangıç koşullarının çoğu zaman kesinlikle bilinemiyor olmasıdır. (Örnek Hava Durumu, Toplumun Politik Düşünceleri, Pokerde karşı rakibinizin elindeki kağıtlar gibi) Satrançta bilgisayarların çok başarılı olabilmesi tahtanın tam olarak görülür ve anlaşılabilir olmasından kaynaklanmaktadır. (Bu yüzden bilgisayarlar uzun vadeli hava durumu tahminlerinde veya seçim tahminlerinde çok başarılı değillerdir.)
Kitaptan enteresan olarak öğrendiğim bir başka bilgide, volkanik patlamalar atmosfere sülfür gazını -sera etkisini kısmi azaltan ve gezegeni soğutan bir gaz- yayar. 1991’deki Pinabuto Dağı patlaması iki yıllık bir süre için küresel sıcaklıkları 0.2 santigrat derece azaltmıştır.
Bugün FANG (Facebook – Amazon – Netflix – Google) firmaları sürekli olarak işlerini daha iyiye götürmek için A/B testleri benzeri testler yapmaktadır. Bizlerde sürekli olarak kişisel olarak kesin tahminler yapmak yerine, belirli kararlar alıp sonucunu test edip öğrendiklerimiz ile yeni bir karar almalıyız.
Kitaptan altını çizdiğim bazı cümleler,
- Ortalama olarak hangi tahmini yaprasak yapalım, hatalı olacağı ortadadır,” dedi. Bu yüzden genellikle mesele, neyin yanlış olduğunu, yanlış olduğunda ne yapılacağı ve yanlış olduğunda maliyetin en aza nasıl indirileceğini anlamaktır.
- Öngöremeyeceğimiz şeyleri kabul etme dinginliği, öngörebileceklerimizi öngörme cesareti ve aralarındaki farkı bilme hikmeti.
- Yani Google yılda kabaca on binden fazla deney yapıyor.
- Poker, öyle olmadıkları halde kendilerini en iyi sanan insanlar üzerinedir.
- Düşünme şeklimizdeki kör noktalar genellikle kendi ürünümüzdür.
Kitap bu konuya ilgi duymayanlar için biraz uzun yazılmış bir kitap, eğer tahminleme konusuna ilgi duymuyorsanız bu kitabın biz özetini okumanız yeterli olacaktır.
Misel Aji'nin Dünyası 