2010 yılında David Crystal tarafından yazılan 2016 yılında Alfa Basım Yayın tarafından yayınlanan Dilin Kısa Tarihi baştan sona dil için yazılmış muhteşem bir inceleme kitabıdır.
Kitap ilk olarak doğum sonrası süreç ile başlar. Bebeklerin dili nasıl algıladığı (veya algılayamadığı), nasıl öğrendiği gibi konuları ele alan yazar, ilk 6 ayda herhangi bir millete ait herhangi bir bebeğin çıkardığı sesler ile hangi millete ait olduğunun ayırt edilemediğini anlatır. Yani ilk 6 ayda tüm bebekler ülke fark etmeden aynı sesleri çıkartır. Daha sonrasında sürekli olarak sese ve yazıya maruz kalan bebekler git gide dile daha fazla hakim olmaya başlar. 18 aya kadar yaklaşık 50 sözcüğü öğrenir ve öğrendikleri sözcükler “şimdi ve burada olan” ile ilgilidir.
İlerleyen dönemlerde kitap dili nasıl öğrendiğimiz, diller arasındaki farklar, ekler, eylemler, özneler, diyalektler, aksanlar gibi onlarca konuda oldukça ufuk açıcı bilgiler vermektedir.
Kitaptan enteresan bir kaç bilgi,
- Büyük harf ve küçük harf ingilizce upper (yukarı) case ve lower (aşağı) case olarak adlandırılır. Bunun böyle olmasının sebebi eski dönemde basım atölyelerinde büyük harfleri üst çekmeceye, küçük harfleri alt çekmeceye koymalarıdır !
- Amerikan imlasının sizi hiç ilgilendirmediğini düşünebilirsiniz ancak hayat hiç öyle değil. Google aramalarında color ile colour arama sonuçları karşılaştırıldığında, 830 milyona 160 milyon gibi bir fark çıkmaktadır. Sonuç olarak 200 yıldır Amerikan imlası dünyanın değişik yerlerindeki insanların yazım şeklini etkilemektedir.
- Salary sözcüğü ingilizceye 14. yüzyılda girmiştir. Latincede “tuz-para” anlamına gelen “salarium” [tuz parası] sözcüğünden gelir. Romalı askerlere özellikle tuz alabilmeleri için para ödenmiştir. Tuz yiyeceklerin bozulmasını engelleyen çok önemli bir maddedir.
Kitaptan altını çizdiğim cümleler,
- Bir şeye derinlemesine düşünmeden bakmak çok kolaydır. Şairin işi, görmemizi ve hissetmemizi sağlamaktır.
- Sözlük yazımına leksikografi, sözlük yazarlarına da leksigoraf denir.
- Dil kişinin ait olduğu toplumsal sınıfın çok güçlü bir işaretidir.
- Diyalekt farklılıklarının tümü sözcükler ve dilbilgisiyle ilişkilidir. Aksanlar sadece telaffuzla ilgilidir.
- Kitap benim için mutlaka okunması gerekenler listesine girdi, size de okumanızı öneririm.
Kitap bence mutlaka okunması gerekenler listesinde, sizlere öneririm.
Misel Aji'nin Dünyası 